Hoe jij je zenuwen de baas blijft voor een presentatie
Blog, SpreektipsDe dag was aangebroken, voor mijn eerste serieuze sollicitatiegesprek bij een inkooporganisatie… Ik had me gemeld bij de receptie en werd vriendelijk verzocht plaats te nemen in de hal. Het wachten hier deed mijn zenuwen weinig goeds. Ik voelde mij vreselijk ongemakkelijk. Die paar minuten op de stoel in de hal voelden als een eeuwigheid…. In dit grootse kantoor vol met serieuze, volwassen mensen. Met mooie functienamen en grote auto’s.
Ik wenste dat ik voor even onzichtbaar was
Regelmatig kwamen er medewerkers langs die mij nieuwsgierig in zich opnamen. Wat zij zagen als ze naar me keken? Een jonge meid met een vriendelijke, verlegen uitstraling. Benen strak over elkaar, schouders omlaag en hoofd opzij. Opzoek naar afleiding in de vorm van haar mobieltje of tas, om haar onzekerheid te verbergen.
Zenuwen voor een presentatie of belangrijk gesprek: de mate waarin je ze ervaart verschilt per persoon. Maar toch weet ik zeker: iedereen heeft ze. En die zenuwen doen veel met je uitstraling.
In deze blog wil ik je leren wat zenuwen non-verbaal met je doen. En hoe jij ze de baas kunt zijn door een truc toe te passen.
Hoe wij reageren op onzekerheid en angst
Bij onzekerheid zijn we geneigd onszelf klein te maken, onzichtbaar. Dit zijn een aantal kenmerken van non-verbale uitingen van zenuwen in de praktijk:
- Gesloten houding;
- Handen verstopt in de zakken;
- Oogcontact vermijden;
- Schouders naar voren;
- Benen over elkaar of dichtbij elkaar;
- Gezicht naar de grond gericht;
- Hoofd ietsjes schuin;
- Korte/ hoge ademhaling (vanuit borst in plaats van buik).
Over het algemeen geldt, hoe kleiner we ons voelen, hoe meer gesloten onze houding wordt. Dat klinkt vast herkenbaar, of niet?
Het voordeel van zenuwen voor een presentatie of gesprek
Zenuwachtig zijn is niet bepaald een prettig gevoel. De gedachten alleen al aan het geven van een presentatie geeft sommigen zoveel stress, dat ze liever nooit op een podium staan. Toch brengen zenuwen ook veel goeds:
- ze houden je scherp;
- zorgen dat je alles wilt geven om je optreden zo goed mogelijk te doen. En:
- ze maken je gevoelig voor nieuwe ideeën van buitenaf. Waar je zonder een beetje spanning misschien niet eens voor open stond.
Heb jij last van zenuwen? Til hier dan niet te zwaar aan. Laat ze je er niet van weerhouden te gaan presenteren. Maar probeer er ook niet vanaf te komen, want dat gaat je waarschijnlijk toch nooit helemaal lukken.
Wat je wel kunt leren bereiken is je zenuwen de baas te zijn. Zodat jij de voordelen hiervan pakt, zonder dat ze jou beheersen.
DE truc om je zenuwen in bedwang te houden
Graag deel ik de uitkomsten van een heel interessant onderzoek dat werd gedaan aan de universiteit van Harvard, in 2010. Wat blijkt? De houding die je aanneemt, versterkt de emotie die daarbij hoort. Dus: door onbewust een onzekere houding aan te nemen, ga je je nóg kleiner voelen dan dat je je al voelde. Van onzekerheid komt een onzekere houding en die zorgt weer voor meer onzekerheid. Je belandt in een vicieuze cirkel. Interessant! Want:
Als dit werkt in negatieve zin, dan werkt het ook in positieve zin
Neem je een zelfverzekerde non-verbale houding aan, dan zal je je hier sneller naar gaan voelen. Je wekt als het ware een positieve emotie op door ‘in control’ te gaan staan. “Fake it, until you make it!”, zou je kunnen zeggen.
Hoe ziet een zelfverzekerde, stabiele basishouding eruit?
Leuk gezegd, maar wat is dan de houding van iemand die zelfverzekerd overkomt? Ik zet een aantal typische kenmerken voor je op een rij:
- Open houding;
- Handen zichtbaar, naast of voor het lichaam;
- Zoekend naar oogcontact;
- Schouderbladen recht en naar achteren;
- Benen stevig op de grond, knieën iets los;
- Gezicht naar voren, hoofd recht;
- Diepe buikademhaling.
Je weet nu dat een zelfverzekerde houding meer zelfvertrouwen geeft. En dat dat voor jou ontzettend fijn is tijdens je performance. Wat ik hier nog aan toe wil voegen, is dat het ook op je publiek een positieve uitwerking heeft. Mensen nemen namelijk sneller iets aan van iemand die zelfverzekerd en overtuigd een boodschap brengt, dan van iemand die onzeker en aarzelend een verhaal houdt. Een extra reden om goed te letten op je non-verbale gedrag.
Twee concrete tips die ik je mee wil geven naar aanleiding van deze blog:
- Ben je van te voren zenuwachtig voor een presentatie of belangrijk gesprek? Neem bewust een grootse houding aan, dat geeft je meer zelfvertrouwen. In een fantastische TED talk, beschrijft Amy Cuddy hoe de “powerpose” werkt. Let op: doe dit niet in het openbaar, om gekke blikken te voorkomen. Beter kun je een WC-hokje opzoeken 😉
- Is hét moment al daar en ben je je zenuwen niet de baas? Neem dan heel bewust een zelfverzekerde houding aan. Fake it until you make it! En je zult merken dat je je sterker gaat voelen.
Zenuwen hebben invloed op je non-verbale gedrag. Dit non-verbale gedrag versterkt vervolgens weer de daarbij behorende emotie. Weet jij een zelfverzekerde houding aan te nemen terwijl je je niet zelfverzekerd voelt? Dan zul je je ook snel meer zelfverzekerd en ‘in control’ voelen.
Heel veel succes!
Wil jij permanent (nog) beter leren spreken? Dan is het leertraject Stralend Presenteren wat voor jou! Interesse? Neem vast een kijkje op www.stralendpresenteren.nl of laat een bericht achter via de contactpagina.
Ben je benieuwd naar mijn speeches? Neem dan een kijkje op mijn YouTube kanaal.
Goeie tip Marije. Dank je wel. Zelf heb ik de afgelopen jaren (ja, echt jaren) eraan gewerkt om mijn zenuwen onder controle te krijgen. Ik vond het altijd verschrikkelijk om voor een groep te staan. Zenuwachtig voor een presentatie of training ben ik dan ook een stuk minder. Ik ervaar nu alleen de gezonde spanningen zeg maar.
Wat er bij mij nog gebeurt is dat, wanneer ik net ben begonnen met spreken, mijn lichaam ineens begint te trillen en ook mijn stem. Dan lijkt het net of ik emotioneel ben in mijn stem. Terwijl ik bijna niet meer bewust zenuwachtig ben voor een presentatie. Nu zeg ik het gewoon tegen het publiek, wanneer ik merk dat mijn stem begint te trillen. Zo van, daar is mijn stem weer even die gaat trillen, gaat zo weer weg. Voorheen kon ik daar enorm mee zitten. Maar nu ik het heb geaccepteerd, gaat het vaak ook na een minuut of wat weer weg. En daarna kan ik de hele dag presenteren zonder die trillingen.
Ik ga er de volgende keer eens op letten of er iets met mijn houding gebeurt waar ik me niet bewust van ben op dat moment.
Hee Wendy, bedankt voor je reactie!
Wat apart dat je die trilling in je stem ervaart, zonder dat je bewust last hebt van zenuwen. Weet je zeker dat zij hier de oorzaak van zijn?
Ik vind het sterk dat je het aangeeft als je merkt dat je stem begint te trillen. Dit kweekt begrip én maakt jou menselijk. Ze zien een stukje kwetsbaarheid terug in je optreden, en juist dat element maakt dat je makkelijker verbinding maakt met je publiek. Wat de oorzaak van het trillen dus ook is, heel goed dat je het niet meer als belemmering ziet 🙂
Groetjes van Marije
Geen idee wat de oorzaak is. Het is echt een lichamelijke reactie, want met mijn belemmerende overtuigingen die de zenuwen eerder altijd veroorzaakten (en waardoor ik er niet eens aan begon om voor een groep te staan) heb ik grotendeels afgerekend. Het duurt ook echt maar even. Ook bouw ik nu aan het begin van een training een vraag in, waarbij ik op een flipover de antwoorden die gegeven worden kan schrijven. Bijvoorbeeld de vraag: Wat is Mindset volgens jullie? Dat geeft mij ook de gelegenheid om het weer te laten afzakken. Zeker fijn om het niet meer als belemmering te zien. Want ik vind het nu juist heel leuk om te doen.